Bipolar Bozukluk

 

 

bipolar_disorderBipolar bozukluk, eski kullanımlarıyla ‘İki Uçlu Mizaç/Duygudurum Bozukluğu’ ya da ‘Manik Depresif Bozukluk’, hem bu tanıyı alan kişiler, hem de bu kişilerin çevresindekiler için yaşanması zor bir bozukluktur. Bu bozukluğun erken yaşlarda başlaması ve yaşam boyu devam etme oranının çok yüksek olması nedeniyle, kişinin sosyal, mesleki ve yakın ilişkilerini direkt olarak etkilemektedir. Bipolar bozukluk son derece yaygınken, birçoğu bu bozukluğa sahip olduğunun farkına varmadan yaşamını sürdürmeye çalışmaktadır. Bipolar bozukluk tanısı almış kişilerin ve çevresindekilerin yaşam kalitesini yükseltmek, sosyal ve mesleki hayatlarını korumak, ikili ilişkilerde sağlıklı iletişimi sürdürmek için, bu bozukluğun ne olduğunun ve nasıl bir seyir izlediğinin bilinmesi kritik bir önem taşır.

Bipolar bozukluk; Bipolar I, Bipolar II ve Siklotimi bozukluğu olarak üç farklı gruba ayrılırlar. Bu gruplama, ruh sağlığı alanında çalışanların ortak bir dil kullanması amacıyla yapılmıştır. Genel çerçevede her üç bozukluk da ‘Bipolar Bozukluk’ şemsiyesi altında toplanır.

Bipolar bozukluğu anlamak için öncelikle ‘Mani’ ve ‘Depresyon’u anlamak gerekir.

Mani döneminde;

  • Aşırı, olağandışı, taşkın ve kabarmış duygu-durumlar gözlemlenir (Çok çabuk kızmak, aşırı mutluluk, enerji dolu olma hali vb.).
  • Amaca yönelik etkinliklerde artış olur. Başka bir deyişle, birçok etkinlik planlar ve her birini aynı anda gerçekleştirmeye çalışır.
  • Kişi içsel olarak kendini olağandışı bir şekilde güçlü hisseder.
  • Artan bu güç ve taşkın ruh halleri, en az bir hafta boyunca, hemen her gün ve tüm gün boyunca gözlemlenir.
  • Özgüvende belirgin ve abartılı bir artış olur.
  • ‘Her şeyi yapabilirim’ ya da ‘en iyi ben bilirim’ gibi büyüklük düşünceleri mevcuttur.
  • Kişi uykuya gereksinim duymamaya başlar. Birkaç saatlik bir uykuyla dahi kendini dinlenmiş ya da enerjik hissetmeye devam eder.
  • Her zamankinden çok daha fazla konuşkan olur.
  • Düşünceler kişinin aklına ardı ardına gelir. ‘Sanki birbiriyle yarışıyormuşçasına’ düşünceler akla hücum eder.
  • Dikkat dağınıklığı olur.
  • Sonuçlarını düşünmeden birçok etkinliğe atılır. Örneğin; aşırı para harcar, düşüncesizce cinsel girişimlerde bulunur, gereksiz büyük iş yatırımlarında bulunur.

20947496_mBu belirtilerinden sadece birkaç tanesinin gözlemlenmesi, kişinin mani döneminde olduğunu göstermez. ‘Mani döneminde’ diyebilmek için bu belirtilerden en az dördünün bulunması gerekir. Yaşadığı bu belirtiler kişinin toplumsal, işle ilgili ya da sosyal hayatında işlevselliğinde belirgin bir düşüşe neden olur. İşlevsellik; kişinin günlük, rutin işlerini, toplumsal ve işle ilgili yapması gerekenleri yapamaz duruma gelmesidir.

 

Depresyon Döneminde;

  • Kişi neredeyse her gün, günün büyük bir bölümünde üzgün, umutsuz, boşluktaymış gibi tarif edilebilecek çökkün ruh hali içinde olur.
  • Kişi neredeyse her gün değersizlik ya da suçluluk hisseder.
  • Neredeyse tüm etkinliklere karşı ilgide ve zevk almada belirgin bir azalma ve isteksizlik olur.
  • İstem dışı kilo alma ya da kilo kaybı veya yeme isteğinde belirgin bir artma ya da azalma olur.
  • Neredeyse her gün uykusuzluk çeker veya aşırı uyur.
  • Dikkati toplamada ya da odaklanmada güçlük çeker.
  • Kişi ölümü ya da intiharı düşünür, intihar planları yapar veya girişimlerde bulunur.
  • Belirtileri kişinin kendisi bildirebileceği gibi, bu belirtiler çevresindekiler tarafından da gözlenebilir.

Bu belirtilerinden sadece birkaç tanesinin gözlemlenmesi, kişinin mani döneminde olduğunu göstermez. Depresyon diyebilmek için bu belirtilerden en az beşinin bulunması ve bunların iki hafta boyunca devam etmesi gerekir. Yaşadığı bu belirtiler kişinin toplumsal, işle ilgili ya da sosyal hayatında işlevselliğinde belirgin bir düşüşe neden olur. İşlevsellik; kişinin günlük, rutin işlerini, toplumsal ve işle ilgili yapması gerekenleri yapamaz duruma gelmesidir.

Bipolar Bozuklukta kişi, hayatı boyunca en az bir mani dönemi yaşar. Genellikle maniyi takip eden depresyon dönemleri mevcuttur. Bipolar bozukluğun daha az şiddetli olan türünde ise, enerji düzeyi mani dönemindeki gibi aşırı olmayan bir yükselme ve bu duygudurumun daha yaygın bir dönem içinde gözlemlendiği ‘hipomani’ dönemleri görülür.

Tüm bu belirtiler, ruh sağlığı alanında çalışanların ortak olarak kullandığı tanı ölçütlerine göre sınıflandırılmıştır. Günlük hayatta bu belirtileri gözlemlemek mümkündür. Fakat tam olarak tanıyı ancak alanında uzman kişiler koyabilir.

Uzman Psikolog Sinem Taşyaran

Mart 2016, İstanbul





 

 

Bipolar Bozukluk” üzerine 2 yorum

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.